By Haythar /MPA

စစ်ကိုင်းတိုင်း မုံရွာ- အမြင့်လမ်းဘေးကျေးရွာများသို့ စစ်ကောင်စီတပ်က လက်နက်​ကြီးပစ်ခတ်ခဲ့ရာ ထိမှန် သေဆုံးသူများသည် PDF များဖြစ်သည်ဟူသော သတင်းအမှား သြဂုတ် ၁၄ရက်က တယ်လီဂရမ်ချန်နယ် များ၌ ပျံ့နှံ့ခဲ့သည်။

Subscriber ၂၄၀၀၀ ကျော်ရှိသည့် Truth Media တယ်လီဂရမ်ချန်နယ်က မုံရွာအမြင့်လမ်းသတင်းမှန်ပြန် ကြားရေး လိုဂို တပ်ထားသည့် ဓာတ်ပုံကိုအသုံးပြု၍ “ ဩဂုတ်၁၀ရက်နဲ့၁၁ရက်နေ့တွေ မှာလက်နက်ကြီးနဲ့ ထုတာ မုံရွာ-အမြင့်လမ်းဘေး ကျေးရွာတွေထဲခိုအောင်းတဲ့ PDAF၁၀ယောက်ထိမှန်ထားကာ နေရာတင် ပွဲချင်းပီး၂ကောင်သေဆုံးခဲ့ပါသေးတယ်။ မုံရွာ-အမြင့်လမ်းဘေးနဲ့ချောင်းဦးဖက်ရွာတွေမှာ နေ့စဥ်နဲ့အမျှ ထပ်သုတ်ဖိုလိုနေကြောင်း မုံရွာ-အမြင့်လမ်းပြည်သူလူထုကပြောဆိုထားပါတယ်” ဟု သြဂုတ် ၁၄ရက် ညနေပိုင်းကရေးသားဖော်ပြထားသည်။

Truth Media ၏ ရေးသားဖော်ပြချက်ကို ဩဂုတ် ၁၆ရက် ည ၈နာရီအထိ ကြည့်ရှုသူ ၉၆၀၀ ကျော်ရှိခဲ့ပြီး like and react ပေးသူ ၁၉၀ ကျော် အထိရှိခဲ့သည်။

အဆိုပါ အကြောင်းအရာကို အခြားတယ်လီဂရမ်ချန်နယ် လေးခုကလည်း ကူးယူဖော်ပြထားကြသည်။

သတင်းအမှားလင့်ခ်များ
Truth Media – https://shorturl.at/TODQn
Thar Sitt(Psy) https://archive.ph/wx9LJ
Nyan Myint https://archive.ph/ShNJz
Min Din https://archive.ph/EyXjP
ထွေရာ​လေးပါးသတင်းစုံ https://archive.ph/Y7stl

တယ်လီဂရမ်ချန်နယ်များတွင် ပျံ့နှံ့နေသော သတင်းအကြောင်းအရာနှင့် ပတ်သက်၍ Myanmar Fact-Checking Network ၏ အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်သော MPA က အချက်အလက်စစ်ဆေးကြည့်ရာ သတင်း အမှားဖြစ်ကြောင်း စိစစ်ဖော်ထုတ်နိုင်ခဲ့သည်။

သတင်းအမှားဖြစ်ကြောင်းစိစစ်သက်သေပြချက်

လက်နက်ကြီးထိမှန်ပြီး PDF များသေဆုံးဆိုသော သတင်းအကြောင်းအရာတွင် ဖော်ပြထားသည့် ဓာတ်ပုံ များကို Google Reverse Image Search ဖြင့် ရှာဖွေကြည့်ရာ မုံရွာအမြင့်လမ်းသတင်းမှန်ပြန်ကြားရေး လူမှုကွန်ယက်စာမျက်နှာ၌ ဖော်ပြထားသည့် ဓာတ်ပုံနှင့် တူညီနေသည်။

ဓာတ်ပုံတူညီမှုရှိသော လင့်ခ် – https://shorturl.at/ODXov

Google တွင် “ မုံရွာ” ဆိုသည့် “ keyword ” ဖြင့်ရှာဖွေကြည့်ရာ BBC /Myanmar Now/ RFA /The Irrawaddy Burmese သတင်းမီဒီယာများတွင် သတင်းဖော်ပြထားကြသည်။

BBC မီဒီယာတွင် “စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ မုံရွာမြို့နယ်ထဲက ထနောင်းတော(တောင်)ရွာမှာ မနေ့ ဩဂုတ် ၁၃ ရက် နေ့လယ်ပိုင်းတုန်းက စစ်တပ်က ပစ်ခတ်လိုက်တဲ့လက်နက်ကြီးကျည်ကြောင့် အရပ်သား ၁၁ ဦးသေဆုံးပြီး အယောက် ၂၀ ကျော် ဒဏ်ရာရသွားတယ်လို့ မြေပြင်သတင်းရင်းမြစ်တွေက ဘီဘီစီကိုပြောပါတယ်။” ဟု ရေးသားဖော်ပြထားသည်။

BBC သတင်းလင့်ခ်အပြည့်အစုံ – https://shorturl.at/X3P1U

Myanmar Now သတင်းမီဒီယာတွင်” သေဆုံးသူများမှာ အသက် ၅၀ ကျော်အရွယ် ဒေါ်ဌေးမြင့်၊ အသက် ၄၀ ကျော်အရွယ်များဖြစ်သည့် ဒေါ်မြင့်မြင့်စိုး၊ ဒေါ်မာမာဌေး၊ ဒေါ်အိအိမော်၊ ဒေါ်ယဉ်ဌေး၊ ဦးထွန်းဝင်း၊ အသက် ၃၀ ကျော်အရွယ် ကိုလင်း၊ မခိုင်ရွှေဝါ၊ ၂၃ နှစ်အရွယ် ကိုနိုင်ကိုခန့်၊ မလုံးလုံးနှင့် ၁၄ နှစ်အရွယ် မထက်ရွှေစင်တို့ ဖြစ်သည်။သေဆုံးသူများမှာ ဈေးရောင်းဈေးဝယ် အရပ်သားပြည်သူများဖြစ်သည်ဟု ဒေသခံနောက်တစ်ဦးက ဆိုသည်။” ဟုရေးသားဖော်ပြထားသည်။

Myanmar Now သတင်းလင့်ခ် https://shorturl.at/U5GpU

RFA သတင်းမီဒီယာတွင်” ထနောင်းတော (တောင်ရွာ) နဲ့သုံးမိုင်အကွာ မအူပင်ဂိတ်က စစ်ကောင်စီတပ် ကလက်နက်ကြီးနဲ့ ပစ်ခတ်ခဲ့တာလိို့ဒေသခံတွေကဆိုပါတယ်” ဟု ရေးသားဖော်ပြထားသည်။

RFA သတင်းမီဒီယာ လင့်ခ် – https://shorturl.at/KJquM

The Irrawaddy သတင်းမီဒီယာ တွင် ” စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ မုံရွာမြို့တောင်ဘက် မအူရွာဂိတ်စခန်းရှိ စစ်တပ်မှ ယမန် နေ့ ၁၀ နာရီခန့်တွင် လက်နက်ကြီးတလုံးဖြင့် ပစ်ခတ်ရာ ထနောင်းတော (တောင်) ရွာ ဈေးတန်း အလယ်ကျရောက်ပြီး ပြည်သူ ၁၁ ဦး သေဆုံးကာ ၁၀ ဦး ထိခိုက်ဒဏ်ရာရခဲ့ကြောင်း မုံရွာ- အမြင့်လမ်း သတင်းမှန်ပြန်ကြား ရေးအဖွဲ့က ထုတ်ပြန်သည်။” ဟုရေးသားဖော်ပြထားသည်။

The Irrawaddy သတင်း အပြည့်အစုံလင့်ခ်- https://shorturl.at/mJc6g

သုံးသပ်ချက်

တယ်လီဂရမ်ချန်နယ်များတွင်ပျံ့နှံ့နေသည့် သတင်းအကြောင်းအရာ၌ ဖော်ပြထားသော ဓာတ်ပုံသည် မုံရွာ- အမြင့်လမ်းသတင်းမှန်ပြန်ကြားရေးက ဖော်ပြထားသည့်ပုံနှင့် ထပ်တူကျသည့်အပြင် သတင်းမီဒီယာ များတွင် ဖော်ပြထားကြသည်။

မုံရွာမြို့ ထနောင်းတော (တောင်ရွာ)ကို သုံးမိုင်အကွာရှိ စစ်ကောင်စီတပ်က လက်နက်ကြီးပစ်ခတ်ရာ ကျေးရွာအတွင်းရှိ စျေးတန်းအတွင်း ကျရောက်ပြီး ပြည်သူ ၁၁ဦးသေဆုံးခဲ့သည်ဟု သတင်းအချက်အလက် များကို အဆင့်ဆင့်စိစစ်အတည်ပြုရေးသားနေသည့်သတင်းမီဒီယာများတွင်ရေးသားဖော်ပြထားကြသည်။

တယ်လီဂရမ်ချန်နယ်များတွင် ပျံ့နှံ့နေသော လက်နက်ကြီးထိမှန်၍ သေဆုံးသူများသည် PDF များဖြစ် ဆိုသည့် အကြောင်းအရာသည် သတင်းအမှား ဖြစ်သည်။

ဆိုရှယ်မီဒီယာများပေါ်တွင် ပျံ့နှံ့နေသောအကြောင်းအရာများအား သတင်းမီဒီယာလုပ်ငန်းစဉ်အတိုင်း အဆင့်ဆင့် အတည်ပြုဖော်ပြနေသည့် သတင်းမီဒီယာများတွင် ရှာဖွေဖတ်ရှု့ စစ်ဆေးသင့်သည်။

မိမိကိုယ်တိုင် အချက်အလက်မစစ်ဆေးတတ်လျှင် အချက်အလက်စစ်ဆေး ရေးသားနေသော MPA Fact Check သတင်းများကို ဖတ်ရှုရန် တိုက်တွန်းချင်ပါသည်။

MPAက အချက်အလက်စစ်ဆေးထားသော သတင်းများကို ဖတ်ရှုရန်လင့်ခ် – https://www.facebook.com/mmpressphoto