ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း ယနေ့၊ နံနက်ပိုင်းမှစတင်ကာ ပြန်လည်ဖြစ်ပေါ်လာသည့် တိုက်ပွဲများကြောင့် ရခိုင်ဒေသ ခံများအနေဖြင့် ဆန်၊ ဆီ အပါအဝင် အခြေခံစားသောက်ကုန်များ ဝယ်မှုများပြားလာသဖြင့် ဒေသတွင်းကုန်စည် များပြတ်လပ်လာကြောင်း ဒေသခံများကဆိုသည်။
“မနက်တည်းက ဆန်တွေရော၊ ဆီတွေရောကို အကုန်လုံးတိုးဝှေ့ပြီး ဝယ်နေကြတာ။ ရတဲ့သူတွေလည်း ရသွား ကြတယ်။ တစ်ချို့လည်းမရကြဘူး။ အခုက ကုန်စည်တွေပြတ်သွားပြီ။ ရှိတဲ့ ဆိုင်တွေကလည်း ဈေးတွေတင် ရောင်းနေတယ်။ တိုက်ပွဲဖြစ်ရင် ရခိုင်မှာက အစားအသောက်တွေ ဒုက္ခရောက်တာဆိုတော့ ပြည်သူတွေက အလုအယက်ဝယ်ကြတာ။ စစ်ကောင်စီကလည်းလမ်းတွေပိတ်၊ ကုန်စည်ကန့်သတ်တာတွေ လုပ်လာမှာဆိုတော့ ရတုန်းကို အလုအယက်ဝယ်နေကြတာပေါ့”ဟု စစ်တွေ ဒေသခံတစ်ဦးက ပြောသည်။
လက်ရှိတွင် အခြေခံစားသောက်ကုန်ဈေးနှုန်းများမှာ မိုခါမုန်တိုင်းကာလကဲ့သို့ ၅ ဆနီးပါး တဟုန်ထိုးမြင့်တက် လာခြင်းမဟုတ်သော်လည်း ဈေးနှုန်းတရိပ်ရိပ်မြင့်တက်လာနေပြီး လူတစ်ဦးလျှင် ဆန် ၂သစ်(တစ်ပြည်) သာ ဝယ်ယူရရှိကြောင်း သိရသည်။
“ရက္ခိုင့်တပ်တော်ကတော့ ဈေးတင်မရောင်းနဲ့လို့ ပြောထားပေမယ့်လည်း အခုက လုယက်ဝယ်နေကြတာဆို တော့ ဈေးဆိုင်တွေက တင်ရောင်းနေတာပဲ။ မိုခါတုန်းကလည်း တင်ရောင်းလို့ စာတွေထုတ်ခဲ့တာပဲ။ အဲ့ဒီတုန်းက လည်း တင်ရောင်းတဲ့သူတွေကိုတော့ အရေးယူခဲ့တာတွေ ရှိပါတယ်။ အခုကတော့ အရေးယူပေးခြင်း မပေးခြင်း ထက် ပြည်သူတွေက စားစရာတွေရဖို့အတွက်ပဲ ဦးစားပေးနေကြတာ။ ဈေးကြီးနေလည်း ဝယ်နေကြတာပါပဲ” ဟု တောင်ကုတ် ဒေသခံတစ်ဦးက ပြောသည်။
စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် အခြေခံစားသောက်ကုန် ရောင်းချသည့် ဈေးဆိုင်များအနေဖြင့် ကုန်ဈေးနှုန်းများကို ပုံမှန်ဈေးထက် ဈေးမြှင့်တင် မရောင်းချရန် ရက္ခိုင့်တပ်တော် AA က သတိပေးထားသည်။
ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း တိုက်ပွဲများဖြစ်ပွားလာပါက စစ်ကောင်စီအနေဖြင့် လမ်းများပိတ်ကာ ကုန်စည်စီးဆင်းမှု ရပ်တန့်စေရန် ပြုလုပ်လေ့ရှိပြီး ပြည်သူလူထုကျန်းမာရေးအတွက် လိုအပ်သည့် အခြေခံဆေးဝါးများမှအစ ရခိုင် ပြည်နယ်အတွင်း ကန့်သန့်ကုန်ပစ္စည်းဖြစ်ခဲ့ရကြောင်း ရခိုင့်နိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်သူဦးဖေသန်းက ဆိုသည်။
“နယ်စပ်ရေးရာဝန်ကြီးရဲ့ လက်မှတ်ပါမှ သယ်ခွင့်ရခဲ့တာမျိုးလေ။ အခုလည်း ပြည်သူတွေက စစ်ရေးအခက်အခဲ၊ မိုခါအခက်အခဲတွေကို တောက်လျှောက်တွေ့လာခဲ့ရတာ။ စားရေးသောက်ရေးကအစ နလန်မထူနိုင်သေးတဲ့ ကာလမှာ စစ်ဖြစ်လာမယ်။ စစ်ကလည်း သူ့ဆန္ဒနဲ့ သူတိုက်ကြတာမဟုတ်ဘဲနဲ့ ပြည်သူတွေကို ဒုက္ခပေးလာမယ် ဆိုရင်တော့ ပြည်သူတွေက တစ်ပူပေါ် နှစ်ပူဆင့် ဖြစ်လာမှာပေါ့” ဟု ၎င်းကဆိုသည်။
မြောက်ဦးမြို့မှ ဒေသခံတစ်ဦးကလည်း “ အခုမနက်ကတည်းက ဈေးတွေလည်းပိတ်ထားတယ်။ ဈေးတွေက လည်း အရင်ကမတက်ဘူးတဲ့ ပစ္စည်းတွေတောင် တက်နေတယ်။ အနည်းဆုံး ကုန်ပစ္စည်းတစ်ခုကို ၅၀၀ ကတော့ တက်တယ်။ ပစ္စည်းတွေကိုလည်း ဘယ်ကဝယ်ရမှန်း မသိတော့ဘူး”ဟု ပြောသည်။
ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၂ခုနှစ်၊ နိုင်ဝင်ဘာလမှ စတင်ကာ စစ်ကောင်စီနှင့် AA တို့က နှစ်ဖက်နားလည်မှုဖြင့် အပစ်အခက် ရပ်စဲထားခဲ့သော်လည်း ယခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလကုန်ပိုင်းတွင် စစ်ကောင်စီက စစ်ရေးအင်အားဖြည့်တင်း မှုများလုပ်ဆောင်လာသလို ရက္ခိုင့်တပ်တော်ကလည်း ညီနောင်မဟာမိတ် ၃ ဖွဲ့နှင့်အတူ ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေးတွင် ပါဝင်ဆင်နွှဲနေပြီးနောက် ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း တကျော့ပြန်တိုက်ပွဲများ ပြန်လည်ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်သည်။
